Na pewno wielu z Was słyszało o leczeniu nerwic i zahamowań za pomocą psychoanalizy Freuda czy neopsychoanalizy Junga. Co to ma wspólnego z NLP? Oba tematy polegają na oddziaływaniu na podświadomość człowieka. Tego posta traktuję jako wstęp do kolejnego gdzie przekażę własne przemyślenia na temat podświadomości. Temat NLP zauważyłem ponad rok temu. Stosuję go bardzo ostrożnie, ale o tym na koniec tego tekstu. Tutaj oczywiście będzie tylko esencja tematu.
Definicja
NLP - Neuro-Linguistic Programing – Programowanie Neuro-Lingwistyczne
Jest to praktyczna wiedza na temat wpływania na reakcje człowieka (decyzje, zachowanie, przekonania, percepcję) poprzez bezpośrednie oddziaływanie na jego podświadomy umysł z pominięciem i zmniejszeniem czujności (nawet czasem na zasadzie oszukania, co jest wątpliwe etycznie) umysłu świadomego. Czyli jest to technika wzmacniająca siłę perswazji.
Stworzył ją R. Bandler nie chroni praw więc odkąd stała się popularna szkolenia, eksperci i książki z NLP wyrastają jak grzyby po deszczu (też w Polsce). Teoria powstała dzięki obserwacji podobieństw w zachowaniu i mentalności wielu ludzi, którzy osiągnęli wybitne efekty w swojej działalności. Niektórzy badani mają w NLP szczególne miejsce – strategia podejmowania decyzji W. Dysney`a
Zastosowanie
W biznesie:
sprzedaż bezpośrednia – łatwiejsze uzyskanie decyzji o zakupie,
reklama – zbudowanie skutecznych, ukrytych w przekazie medialnym informacji podprogowych,
negocjacje – przekonywanie do własnych racji,
W życiu – skuteczniejsze wychowywanie dzieci, oddziaływanie na partnera (wątpliwe etycznie), neuro-lingwistyczny podryw - NLS (działa w obie strony, ale już mnie nie interesuje :) ).
W szkoleniach: bardziej skuteczne przekazywanie wiedzy, która i tak ostatecznie trafia do podświadomości uczestników kursu (moja „działka” i jeden z powodów zainteresowania NLP).
W samodoskonaleniu: szybka nauka (np. języków obcych), zmianie nastawienia do życia i ludzi na bardziej pozytywne (i to są najciekawsze zastosowania).
Inne: zdrowie, terapia, prawo.
Założenia i techniki
Pacing and leading – dopasuj się i poprowadź we własnym kierunku.
Aby osoba X wpłynęła na Y musi się X dopasować do Y (złapać dobry kontakt).
X musi poznać mapę stosowaną przez Y. Jednak mapa nie jest terenem.
Mapa – sposób postrzegania świata.
Teren – obiektywna rzeczywistość ( jeśli istnieje :) ).
Każdy człowiek ma inną mapę bo jego podświadomość w różny sposób przetwarza informacje napływające ze wszystkich pięciu zmysłów. Za przetwarzanie odpowiedzialne są metaprogramy rezydujące w podświadomości. X rozpoznaje (poprzez uważne słuchanie co mówi Y) wiodące i najbardziej skrajne metaprogramy spośród:
• Dążenie – Unikanie (mówi „chcę …” czy „nie chcę…”)
• Ja – Inni ( „potrzebne dla mnie” czy „potrzebne dla Z”)
• Autorytet zewnętrzny - Autorytet wewnętrzny („ ja uważam…” czy „według ekspertów”)
• Podobieństwa – Różnice („to jest podobne do” czy „to się różni od…”)
• Ogólny – Szczegółowy ( Y zaczyna od „ogólnie”, ”w zarysie” czy od szczegółów)
• Opcje – Procedury ( Y lubi mieć wybór czy woli wykonywać gotowe procedury)
Systemy reprezentacji
X określa wiodące zmysły Y spośród:
Wzrok- wzrokowiec mówi: ja widzę …, to jest jasne … (gdy konstruuje obraz patrzy w swoje prawo do góry, gdy przypomina sobie w lewo do góry)
Słuch – słuchowiec: to brzmi fałszywie … , to mi harmonizuje … (gdy konstruuje dźwięki patrzy w swoje prawo, gdy sobie przypomina w lewo)
Dotyk, uczucia – kinestetyk: ja to czuję, ciężki problem (prawo dół - uczucia cielesne, lewo dół - dialog wewnętrzny)
Następnie X mówiąc do Y stosuje „mowę” jego skrajnych metaprogramów i jego wiodącego systemu reprezentacji, aby się dopasować. Najważniejsze w dopasowaniu jest pozycja ciała i gesty (55% wpływu), głos (38%). Treści to podobno tylko 7% wpływu.
Submodalności
Są to pary skrajnych cech używane w specjalnie zbudowanych pytaniach. Pytania te służą do rozpoznania cech obrazu, przywołanego z pamięci Y lub X.
Ograniczę się tu tylko do submodalności wzrokowych:
• w jakiej odległości od Ciebie znajduje się ten obraz (wiadomo, jest on w Twojej głowie, ale na podstawie jego wielkości możesz określić wrażenie przestrzeni)
• w którym miejscu w przestrzeni (z lewej, prawej, u góry...)
• jakiej wielkości jest to obraz (jak będzie daleko, będzie mniejszy)
• czy ma on w ogóle skończone rozmiary (jakieś ramki może?) czy jest to raczej panorama otaczająca Cię ze wszystkich stron
• czy jest on kolorowy, czy może czarno-biały
• czy jest raczej jasny, czy ciemny
• ostry - rozmazany
• czy jest to film, czy nieruchome zdjęcie
• czy posiada głębię, czy jest bardziej płaski
• czy widzisz go własnymi oczami (asocjacja), czy może z zewnątrz (dysocjacja)
X sugerując przesunięcie cech obrazu (jakby na suwaku) Y-kowi lub sobie w kierunku pożądanej skrajności może przytłumić złe wspomnienia (np. problemy) a wzmocnić dobre (np. pewność siebie) .
Kotwice
Kotwiczenie polega na zaprogramowaniu w podświadomości pożądanych reakcji psychofizycznych wywoływanych ściśle określonym bodźcem (coś jak odruchy warunkowe). Bodziec powinien być dopasowany do systemu reprezentacji osoby „programowanej”. (osobiście stosuję to na sobie).
Procedura kotwiczenia:
1. Przywołanie wspomnienia pożądanego stanu.
2. Wzmocnienie za pomocą submodalności.
3. W stanie szczytowym założenie kotwicy (np. kinestetyczne klepniecie w ramię lub ściśnięcie nadgarstka)
Dobre założona kotwica gwarantuje wywołanie pożądanego stanu (np. emocjonalnego) bardzo szybko w dowolnie wybranym momencie przez odpalenie kotwicy, czyli użycie tego samego bodźca.
Specjalne słowa
Słowo NIE jest dla podświadomość „niewidzialne”. Należy więc unikać zwrotów typu: „nie będę palił papierosów” jak rzucasz palenie, czy „dziecko nie rób tego” gdy rozrabia. Używaj zdań w formie pozytywnej. NLP stosuje „nie” do ukrywania informacji przed świadomością i zmniejszenia jej czujności. Przykładowo reklama: „Nie musisz tego kupować.”
Czarodziejskie są też inne słowa np. ALE, które w zdaniu złożonym kasuje treść tego co jest przed nim np. „nasza konkurencja ma świetne produkty ALE nasze produkty …”. Jak widać o konkurencji należy mówić pozytywnie!
Metamodel
Aby poprawić komunikację należy stosować metamodel. Polega on na zadawaniu pytań umożliwiających doprecyzowanie nieprecyzyjnych lub zniekształconych wypowiedzi, które inaczej mogłyby być źle zrozumiane.
Podstawowe zniekształcenia:
• usunięcie - ma miejsce wówczas, kiedy zwracasz uwagę tylko na pewien wycinek informacji, całkowicie ignorując pozostałe jej części,
• zniekształcenie - dotyczy głównie błędnego interpretowania i przypisywania faktom mylnego znaczenia,
• generalizacja - zachodzi, kiedy na podstawie pojedynczych doświadczeń budujesz ogólne przekonania na temat całej kategorii, której te doświadczenia dotyczyły.
Przykłady:
Y - Ludzie Cię nie lubią. X - Którzy dokładnie ludzie?
Y - Nie prowokuj mnie znowu! X- W jaki sposób Cię prowokuję?
Przeramowanie to nadanie innych ram określonemu zachowaniu, słowom czy sytuacji. Według NLP żadna sytuacja nie ma obiektywnego znaczenia, istnieją tylko znaczenia nadawane jej przez każdego z nas, dlatego można jej nadać całkiem inną interpretację a to spowoduje pożądaną zmianę sposobie myślenia. Przykład: przed - „szklanka jest w połowie pusta”, po - „szklanka jest w połowie pełna”.
Linie czasu to próba przekazywania podświadomości, (która ze swojej natury rozróżnia tylko czas teraźniejszy) informacji opisanej czasem przeszłym lub przyszłym. Obrazy teraźniejszość najczęściej lokalizuje się na wprost (przed oczami) , przyszłości na prawo (lub z przodu) przeszłość na lewe lub z tyłu (umysł potrafi obrazować sferycznie).
Rady:
Porażki to informacje zwrotne – zapakowane prezenty (czyli przykrości są potrzebne aby potem było lepiej).
Trzeba mięć wewnętrzne przekonanie do przekazywanych treści inaczej podświadomość ujawni niespójności niewerbalnym przekazem.
Warto odkryć nieuświadomione kryteria i wartości.
Kryteria decydują o tym, dlaczego coś robimy (są hierarchiczne).
Wartości – najważniejsze kryteria, które najtrudniej zmienić i które są odporne na wpływy zewnętrzne jak np. NLP.
Wady i aspekt moralny
NLP nie zajmuje się nadświadomością. Z tego wynikają problemy moralne. Krytycy twierdzą, że nikt nie lubi być manipulowany (i tu racja). NLP broni się, że manipulacja to tylko przeramowana w negatywną stronę wersja słowa „wpływ” a nie da się nie wpływać. Przykładowo nawet człowiek, który nic nie mówi i siedzi nieruchomo wpływa na ludzi siedzących obok. Jedna często spotyka się negatywne opinie ludzi o pseudofachowcach, którzy stosując NLP czynią sporo problemów i nie są specjalnie lubiani. NLP odpowiada na to, że jest to tylko narzędzie. Taki przykładowo nóż może ukroić chleb, ale może też zabić.
Moje opinie
Większość teorii NLP wydaje się bardzo niebezpieczna szczególnie w rękach osób mało odpowiedzialnych. Ja stosuję z NLP tylko wybrane elementy w zakresie samodoskonalenia. Nigdy w stosunku do inny osób. Nawet podczas szkoleń NLP pomaga mi tylko w lepszej komunikacji. Wtłaczanie komukolwiek czegokolwiek do podświadomości bez jego wiedzy uważam za działanie tak samo naganne jak kradzież czy gwałt. Jak na razie prawo w tym temacie jest mocno zacofane. Tymczasem NLP stosowane jest nawet przez adwokatów.
Pozdrawiam wszystkich „salonowców”. **
Komentarze